PROGRAM PROFILAKTYKI LOGOPEDYCZNEJ

DLA PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO W SMOLCU

ROK SZKOLNY 2020/2021

 

ORYGINAŁ W PDF DOSTĘPNY TUTAJ

 

Zgodnie Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach terapia logopedyczna obejmuje oddziaływania korekcyjne w zakresie zaburzonych czynności mowy.

 

9. Termin realizacji programu i adresaci

 

Projekt profilaktyki będzie realizowany w Przedszkolu Publicznym w Smolcu w roku szkolnym 2019/2020. Adresatami programu profilaktyki będą dzieci od 3 do 6 roku życia. Wyniki programu (czerwiec 2020) będą porównane do wyników przesiewowych (wrzesień 2019) co pozwoli określić stopień rozwoju mowy każdego z uczestników programu, ale również porównać kompetencje komunikacyjne dzieci objętych pomocą logopedyczną do grupy, która nie była objęta programem.

 

35. Cele programu

    • Ogólne:

 

• kształtowanie prawidłowej mowy poprzez korygowanie zaburzeń w zakresie strony fonetycznej, leksykalnej i gramatycznej wypowiedzi,

 

• stymulowanie opóźnionego rozwoju mowy,

 

• wdrażanie do praktycznego wykorzystania nawyków poprawnej wymowy przyswojonej w toku ćwiczeń,

 

• wdrażanie dzieci do twórczej aktywności słownej.

• Szczegółowe:

 

• rozwijanie narządów mowy poprzez wybrane ćwiczenia artykulacyjne,

 

• zaangażowanie rodziców i nauczycieli do świadomej współpracy nad rozwojem dzieci i kształtowaniem ich prawidłowej wymowy,

 

• usprawnianie aparatu mowy oraz narządów artykulacyjnych.

 

 

 

 

• Ukierunkowane na dziecko:

 

1. • wczesna diagnoza zaburzeń mowy i wad wymowy,

 

1. • bjęcie opieką logopedyczną dzieci z zaburzeniami mowy,

 

1. • odjęcie działań korygujących i profilaktycznych w zakresie praksji artykulacyjnej i aparatu oddechowego,

 

1. • wyrównywanie szans edukacyjnych.

 

 

III. Etapy realizacji programu

• Przygotowawczy:

 

• ćwiczenia oddechowe,

 

• ćwiczenia narządów artykulacyjnych

 

• ćwiczenia artykulacyjne, słuchowe, rytmizujące, fonacyjne.

• Właściwej pracy logopedycznej:

 

• wywołanie głoski w izolacji,

 

• wywołanie głoski w sylabach (nagłosie, śródgłosie, wygłosie),

 

• wywołanie głoski w wyrazach ( nagłosie, śródgłosie, wygłosie),

 

• wywołanie głoski w zdaniach i tekstach.

• Utrwalający:

 

• stabilizowanie nowo poznanego dźwięku w mowie kontrolowanej, utrwalanie poprzez

 

zabawy, gry.

• Automatyzacji:

 

• wywołanie i utrwalenie poznawanej głoski w mowie.

 

 

IV. Główne działania logopedy

 

Profilaktyka - zapobieganie powstawaniu wad wymowy i czuwanie nad prawidłowym rozwojem mowy:

 

• stymulowanie procesu nabywania kompetencji i sprawności warunkujących prawidłowy przebiegu komunikacji językowej,

 

• stymulowanie rozwoju poznawczo- językowego,

 

• czuwanie nad rozwojem mowy i doskonalenie jej,

 

• prowadzenie ćwiczeń kształtujących prawidłową mowę i doskonalące mowę już

 

ukształtowaną tj.:ćwiczeń ortofonicznych,słuchowych,rytmicznych, usprawniających narządy mowy, artykulacji, dykcji, współpraca z nauczycielami-uświadomienie ważności prawidłowej wymowy u dzieci, współpraca z rodzicami.

 

Diagnostyka - rozpoznawanie zaburzeń językowych:

 

• przeprowadzenie badań przesiewowych,

 

• diagnoza logopedyczna,

 

• udostępnienie wyników badań osobom zainteresowanym (rodzic, nauczyciel).

 

Terapia - usuwanie wszelkich zakłóceń i zaburzeń komunikacji językowej i pomoc w przezwyciężaniu problemów dzieciom mających problemy z mówieniem, rozumieniem, czytaniem i pisaniem:

 

21. • objęcie opieką logopedyczną wyznaczonych dzieci,

 

21. • systematyczne prowadzenie zajęć logopedycznych,

 

21. • korygowanie wad wymowy,

 

21. • rozwijanie komunikacji językowej poprzez usprawnianie funkcji mowy,

 

21. • usprawnianie procesów wzrokowo- ruchowo- słuchowych,

 

21. • udzielanie porad i wskazówek,

 

21. • poinstruowanie nauczycieli i rodziców o sposobach korekty wad wymowy z dziećmi objętymi terapią.

 

21. Pozostałe działania logopedy

 

21. • zajęcia logorytmiczne - w każdej grupie przedszkolnej logopeda prowadzi zajęcia logorytmiczne mające na celu korygowanie wad mowy i słuchu, a przy tym uwrażliwienie na cechy mowy, takie jak: rytm, melodia, tempo, dynamika, barwa dźwięku. Podczas tego typu zajęć wszystkie dzieci w grupie potrafiły się zintegrować i współpracować z nauczycielem. Czas trwania zajęć: raz w tygodniu po 20min. W każdej grupie.

 

21. • jogopedia - zajęcia łączące jogę oraz ćwiczenia logopedyczne. Poprawiają nie tylko kondycję aparatu artykulacyjnego, ale również całego ciała. Wpływają na prawidłowy oddech oraz stan skupienia. Zajęcia są połączeniem ćwiczeń logopedycznych oraz logorytmicznych.

 

• konsultacje dla rodziców - rodzice dzieci korzystają z konsultacji z logopedą, które odbywają się w wymiarze 1 godziny tygodniowo, w piątki. Każdy rodzic wcześniej umawia się na spotkanie poprzez SMS, e-mail lub dzwoni.

 

• materiały dla rodziców – rodzice dzieci otrzymują materiały do pracy w domu, które są kontynuacją zajęć prowadzonych przez logopedę. Materiały dostarczane są elektronicznie. Dzieci otrzymują do domów karty pracy wykonywane na zajęciach, logopeda zostawia karty pracy wychowawcom lub w szafeczkach dzieci.

 

• warsztaty i prelekcje dla rodziców – tzn. cykl „Lekcja z Logopedą” podczas której zainteresowani rodzice korzystają z porad dotyczących rozwoju mowy. Każdy rodzic po ukończonym spotkaniu otrzymuje skrypt lekcji i możliwość dalszego konsultowania się w sprawie swoich dzieci.

 

• konkursy logopedyczne – gminny konkurs logopedyczny z okazji Europejskiego Dnia

 

Logopedy, który obchodzony jest 6 marca. Konkurs organizowany przez zespół przedszkolnych logopedów w Smolcu, adresowany do przedszkoli oraz oddziałów przedszkolnych. Uczestnikami konkursu są dzieci w wieku od 3 do 6 lat. Celem konkursu jest podkreślenie roli logopedy w edukacji dziecka, tworzenie atmosfery do spotkań z logopedą, czerpanie radości ze wspólnej pracy.

 

 

VI. Wskazówki metodyczne

 

Zajęcia logopedyczne są środkiem pomocy dziecku. Ich treści, formy, metody muszą być maksymalnie dostosowane do indywidualnych potrzeb i możliwości dziecka i skierowane na wyeliminowanie wykrytych w mowie nieprawidłowości. Zajęcia prowadzone są w formie zajęć indywidualnych lub grupowych (2-6 osób). Objęcie dziecka zajęciami logopedycznymi wymaga zgody rodziców. Po badaniu mowy rodzice powinni być powiadomieni o stanie mowy dziecka. Jest to konieczne ze względu na współpracę. Niezbędnym jest również, aby rodzice nawiązywali kontakt z logopedą w celu postępów terapii. Codzienne ćwiczenia są niezbędne do uzyskania pożądanego efektu logopedycznego. Zajęcia te organizowane są w krótkich odstępach czasu w atmosferze życzliwości, zaufania, zrozumienia i konsekwencji. W pracy z dzieckiem wychodzi się od treści znanych i łatwych. Podstawową pracy są ćwiczenia w formie zabaw i gier. Oprócz nich terapia zawiera elementy ćwiczeń słuchowych, słuchowo-językowych, ruchowych, motoryki małej, jak i dużej z wykorzystaniem ćwiczeń ruchów naprzemiennych.

 

 

Na jakość i skuteczność działań terapeutycznych wpływają:

 

• odpowiedni dobór metod i środków,

 

• systematyczność wykonywania ćwiczeń,

 

• zaangażowanie się rodziców w proces terapii,

 

• indywidualne podejście do problemu,

 

• atmosfera zajęć,

 

• sprawna organizacja zajęć,

 

• stopniowanie trudności,

 

• niedopuszczenie do tego, aby zajęcia były męczące,

 

• rozpoczynanie od czynności łatwych,

 

• kompleksowe podejście do problemu logopedycznego.

 

 

VII. Terapia logopedyczna

 

Na podstawie ustalonej diagnozy następuje postępowanie terapeutyczne, obserwując osiągane efekty. Terapia logopedyczna obejmuje działania zmierzające do usunięcia wszelkich zakłóceń procesu porozumiewania się i składa się z dwóch podstawowych etapów:

 

1. Wywołania prawidłowego wzorca artykulacyjnego danej głoski,

 

2. Utrwalenia tego wzorca w ciągu mownym.

 

Terapia logopedyczna wymaga sformułowania zasad postępowania, jakimi powinien kierować się logopeda, aby zrealizować zamierzone cele. Zasady te wiążą się z zasadami dydaktyki ogólnej i metodyką wychowania przedszkolnego, uwzględniają jednak specyfikę pracy z dzieckiem z zaburzeniami mowy, jego warunki rozwojowe, możliwości i potrzeb.

 

Zasady terapii logopedycznej:

 

1. Zasada wczesnego rozpoczynania terapii. Należy jak najszybciej rozpocząć terapię logopedyczną, gdyż wczesna interwencja skraca jej czas i zwiększa efektywność.

 

2. Zasada indywidualizacji. Program terapii powinien być opracowany dla konkretnego

 

dziecka i pod kątem jego problemu.

 

3. Zasada wykorzystywania wszelkich możliwości dziecka. W procesie terapii należy angażować maksymalną liczbę zmysłów i wykorzystywać posiadane przez dziecko umiejętności.

 

4. Zasada kompleksowego oddziaływania. Zaburzeniom mowy towarzyszą często inne zaburzenia. Istnieje wówczas potrzeba prowadzenia równolegle do terapii logopedycznej również terapii zaburzeń emocjonalnych, zaburzeń zachowania, terapii pedagogicznej, psychoedukacji dla rodziców.

 

4. Zasada aktywnego i świadomego udziału. Dziecko musi czuć potrzebę ćwiczeń i rozumieć konieczność udziału w zajęciach. Należy pobudzać jego zainteresowanie i motywację do pracy.

 

4. Zasada współpracy z najbliższym otoczeniem. Rodzice mają prawo do informacji dotyczących zdiagnozowanych zaburzeń i sposobu terapii oraz przewidywanych efektów.

 

4. Zasada systematyczności. Dotyczy sposobu prowadzenia zajęć. Bez rytmiczności i systematyczności ćwiczeń obniża się poziom motywacji i mobilizacji dziecka do pracy.

 

4. Zasada stopniowania trudności. Terapię rozpoczynamy od ćwiczeń najłatwiejszych dla dziecka i kolejno realizujemy coraz trudniejsze, przechodząc od elementów znanych do mniej znanych i nowych.

 

 

VIII. Metody stosowane w terapii logopedycznej

 

W terapii logopedycznej rzadko stosuje się tylko jeden rodzaj metod. Wynika to z konieczności realizowania zasady kompleksowych oddziaływań. Wybór metod – stosowanych w terapii logopedycznej – zawsze uwarunkowany jest rodzajem zaburzenia. Sposób pracy terapeutycznej musi być dostosowany do wieku i możliwości dziecka. Wśród metod ogólnych i szczegółowych wyróżnia się:

• Logopedyczne:

 

• ćwiczenia logopedyczne: oddechowe, fonacyjne, artykulacyjne, usprawniające motorykę i kinestezję narządów mowy, słuchu fonematycznego, autokontroli słuchowej,

 

• pokaz i wyjaśnianie narządów artykulacyjnych,

 

• uczulanie miejsc artykulacji,

 

• mechaniczne układanie narządów artykulacyjnych,

 

• wykorzystanie pewnych nieartykułowanych dźwięków lub czynności fizjologicznych organizmu do tworzenia nowych głosek,

 

• kontrola wzrokowa, dotykowa i czucia skórnego dłoni,

 

• metoda cienia (powtarzanie z opóźnieniem),

 

• mówienie wydłużone.

• Lingwistyczne:

 

• metoda fonetycznych przekształceń,

 

• metoda słów kluczowych i rozpoczynania od nich terapii,

 

• ćwiczenia dykcyjne.

• Pedagogiczne:

 

• • metoda dobrego startu,

 

• • ćwiczenia rytmizujące.

 

• • mówienie rytmiczne.

 

• • metoda ośrodków pracy.

• Psychologiczne:

 

• • • techniki relaksacyjne,

 

• • • psychodrama.

 

 

IX. Ramowy program podstawowych zajęć logopedycznych:

 

1. Ćwiczenia przygotowujące artykulatory do wywołania zaburzonych głosek.

 

2. Ćwiczenia właściwe z zakresu korekcji wad wymowy.

 

3. Ćwiczenia wspomagające terapię logopedyczną.

 

 

24. Ewaluacja

 

Miernikiem programu profilaktycznego jest osiągnięcie następujących efektów:

 

• skorygowanie zaburzeń wymowy (dziecko potrafi prawidłowo wymawiać zaburzone głoski w izolacji, wyrazach, zdaniach, mowie spontanicznej),

 

• wzrost czynnego i biernego słownika dziecka (dziecko operuje coraz bogatszym słownikiem),

 

• prawidłowe stosowanie form gramatycznych i ortograficznych,

 

• usprawnienie techniki czytania i pisania,

 

• prawidłowy rozwój emocjonalno-społeczny (dziecko chętnie wypowiada się, uczestniczy w życiu klasy).

 

Postępy terapeutyczne przebiegają w indywidualnym tempie dla każdego dziecka. Zadaniem nauczyciela – logopedy jest właściwe i systematyczne diagnozowanie poziomu umiejętności dziecka, ocena jakości i tempa zmian, dostosowanie metod, zasad i środków terapii do potrzeb i możliwości dziecka.

 

Ewaluacja programu dokonywana będzie na bieżąco na podstawie obserwacji indywidualnych postępów w terapii każdego dziecka. Efektywność ćwiczeń możliwa jest tylko poprzez wielokrotne powtarzanie. Na jakość pracy terapeutycznej wpływa współpraca z nauczycielami, co pozwoli przedłużyć oddziaływania terapeutyczne i dokonać dokładniejszej analizy postępów dziecka i jego funkcjonowania w grupie. Praca wymaga cierpliwości, wytrwałości i zaangażowania zarówno ze strony dziecka, logopedy, jak i domu rodzinnego.

 

Przygotowała:

 

Aurelia Wawrowska | Logopeda